Gont drewniany to jeden z najstarszych materiałów pokryciowych, który w ostatnich latach przeżywa prawdziwy renesans. Coraz więcej osób docenia jego naturalny wygląd i ekologiczny charakter, choć nie każdy wie, czym dokładnie jest ten tradycyjny materiał budowlany. W tym artykule poznasz wszystkie aspekty gontu drewnianego – od jego produkcji, przez właściwości, aż po koszty i praktyczne zastosowanie na dachu Twojego domu.
Czym jest gont drewniany i jak powstaje?
Gont drewniany to tradycyjne pokrycie dachowe wykonane z drewna, które przybiera formę płaskich, zwykle klinowych deseczek układanych na zakładkę. W zależności od metody produkcji wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje:
Gont łupany – wytwarzany poprzez ręczne lub mechaniczne rozszczepianie klocków drewna wzdłuż słojów, co zachowuje naturalną strukturę włókien drewna i zwiększa jego trwałość.
Gont cięty (zwany też piłowanym) – produkowany przez przecinanie bloków drewna piłą, co zapewnia bardziej równą powierzchnię, ale przecina naturalne włókna drewna, przez co może być nieco mniej odporny na warunki atmosferyczne.
Do produkcji gontów wykorzystuje się przede wszystkim drewno drzew iglastych (świerk, modrzew, cedr) oraz liściastych (dąb, osika). Szczególnie ceniony jest gont osikowy, który wyróżnia się wyjątkową odpornością na wilgoć i imponującą żywotnością. Tradycyjny proces wytwarzania gontów rozpoczyna się od starannego sezonowania drewna, a następnie jego precyzyjnej obróbki, która nadaje deszczułkom charakterystyczny kształt – jeden koniec jest zawsze cieńszy od drugiego, co umożliwia prawidłowe nakładanie się elementów na dachu.
Rodzaje gontów drewnianych i ich właściwości
Gonty drewniane różnią się między sobą nie tylko metodą produkcji, ale również gatunkiem drewna, z którego są wykonane. Każdy rodzaj posiada swoje unikalne właściwości, które warto poznać przed dokonaniem wyboru:
Gont osikowy
To jeden z najpopularniejszych rodzajów gontów w Polsce. Drewno osikowe wyróżnia się:
- Wyjątkową odpornością na wilgoć, co sprawia, że świetnie sprawdza się w naszym klimacie
- Minimalną podatnością na pęcznienie nawet przy zmiennych warunkach atmosferycznych
- Naturalną odpornością na grzyby i owady dzięki specyficznej strukturze drewna
- Jasnym, eleganckim kolorem, który z upływem czasu nabiera szlachetnej, srebrzysto-szarej patyny
Gont cedrowy
Ceniony szczególnie w Ameryce Północnej za:
- Niezwykłą trwałość sięgającą nawet 50 lat przy odpowiedniej konserwacji
- Naturalną zawartość olejków eterycznych, które stanowią doskonałą ochronę przed szkodnikami i grzybami
- Charakterystyczny, ciepły czerwonawo-brązowy kolor dodający budynkowi elegancji
- Wyjątkową odporność na ekstremalne warunki atmosferyczne – od upałów po mrozy
Gont modrzewiowy i świerkowy
Popularne w regionach górskich ze względu na:
- Dobrą dostępność lokalnego surowca, co często obniża koszty
- Zadowalającą trwałość przy regularnej i prawidłowej impregnacji
- Tradycyjny wygląd charakterystyczny dla architektury górskiej, idealnie komponujący się z krajobrazem
- Możliwość stosowania na dachach o skomplikowanych kształtach, typowych dla budownictwa regionalnego
Zalety i wady gontu drewnianego jako pokrycia dachowego
Zanim zdecydujesz się na gont drewniany, warto dokładnie przeanalizować jego mocne i słabe strony, by świadomie ocenić, czy jest to rozwiązanie odpowiednie dla Twojego domu.
Zalety gontu drewnianego
- Niepowtarzalna estetyka i naturalny wygląd – gont nadaje budynkowi wyjątkowy, rustykalny charakter, którego nie zapewni żaden inny materiał
- W pełni ekologiczny materiał – naturalny i biodegradowalny, o minimalnym śladzie węglowym podczas produkcji
- Doskonała izolacja termiczna i akustyczna – drewno naturalnie tłumi dźwięki i utrzymuje ciepło, co może przełożyć się na niższe rachunki za ogrzewanie
- Niezrównana elastyczność zastosowania – możliwość pokrycia dachów o najbardziej skomplikowanych kształtach, łukach i kopułach
- Niewielki ciężar – nie obciąża nadmiernie konstrukcji dachu, co może być istotne przy renowacji starszych budynków
Wady gontu drewnianego
- Konieczność regularnej konserwacji – co 3-5 lat należy odnawiać impregnację, aby zachować wszystkie właściwości materiału
- Podwyższona podatność na ogień – wymaga stosowania specjalistycznych środków ogniochronnych, co podnosi koszty eksploatacji
- Ograniczona trwałość – nawet przy dobrej konserwacji żywotność jest krótsza niż w przypadku dachówki ceramicznej czy blachy
- Znacząco wyższa cena początkowa – zwłaszcza przy wysokiej jakości wykonania i użyciu szlachetnych gatunków drewna
- Trudność znalezienia wykwalifikowanych wykonawców – montaż gontu wymaga specjalistycznych umiejętności i doświadczenia
Ceny gontu drewnianego i koszty instalacji
Koszt pokrycia dachu gontem drewnianym zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj drewna, metoda produkcji, region kraju oraz stopień skomplikowania dachu.
Cena samego gontu drewnianego za m² waha się od około 70 zł za najprostsze warianty świerkowe do nawet 250 zł za wysokiej jakości gont cedrowy czy specjalnie sezonowany gont osikowy.
Do tego należy doliczyć koszty instalacji, które są zwykle znacząco wyższe niż w przypadku standardowych pokryć dachowych. Wynika to z pracochłonności procesu i wymaganych specjalistycznych umiejętności. Koszt profesjonalnej robocizny może wynosić od 50 do 100 zł za m², a w przypadku dachów o skomplikowanej geometrii nawet więcej.
Dodatkowo trzeba uwzględnić koszty materiałów dodatkowych:
- Impregnacji przeciwgrzybiczej i przeciwogniowej (ok. 15-30 zł/m²)
- Wysokiej jakości materiałów montażowych – gwoździe miedziane lub ze stali nierdzewnej (ok. 10-20 zł/m²)
- Obróbek blacharskich dostosowanych do charakteru pokrycia (ok. 20-40 zł/mb)
- Wysokoparoprzepuszczalnej folii dachowej (ok. 10-25 zł/m²)
- Dodatkowej podkonstrukcji i łat (ok. 15-30 zł/m²)
Łączny koszt pokrycia dachu gontem drewnianym może wynieść od 120 do 350 zł za m², co stawia go wśród droższych rozwiązań dostępnych na rynku. Należy jednak pamiętać, że inwestujemy w materiał o wyjątkowych walorach estetycznych i ekologicznych, które dla wielu inwestorów stanowią wartość samą w sobie.
Czy warto wybrać gont drewniany na dach?
Decyzja o wyborze gontu drewnianego jako pokrycia dachowego powinna być przemyślana i uwzględniać kilka istotnych czynników, od lokalizacji budynku, przez budżet, aż po indywidualne preferencje estetyczne.
Gont drewniany będzie doskonałym wyborem, gdy:
- Zależy Ci na autentycznym, naturalnym wyglądzie budynku, który idealnie wkomponuje się w naturalne otoczenie
- Budujesz lub remontujesz dom w stylu regionalnym, tradycyjnym lub rustykalnym
- Jesteś świadomym ekologicznie inwestorem, dla którego ważny jest naturalny charakter materiałów budowlanych
- Masz możliwość regularnego przeprowadzania prac konserwacyjnych lub zatrudnienia specjalistów w tym zakresie
- Twój budżet pozwala na wyższy koszt początkowy i akceptujesz okresowe nakłady na konserwację
- Budynek znajduje się w harmonijnym otoczeniu naturalnym – w lesie, górach czy na terenach wiejskich
Warto rozważyć inne pokrycie, gdy:
- Poszukujesz rozwiązania całkowicie bezobsługowego na dekady
- Twój dom znajduje się w obszarze o podwyższonym ryzyku pożarowym lub w zwartej zabudowie miejskiej
- Dysponujesz ograniczonym budżetem i priorytetem jest dla Ciebie ekonomia, a nie estetyka
- Oczekujesz gwarancji bardzo długiej żywotności pokrycia bez konieczności regularnej konserwacji
- W Twojej okolicy brakuje specjalistów od montażu i konserwacji gontów drewnianych
Gont drewniany to wybór dla osób ceniących tradycję, naturalne materiały i niepowtarzalny wygląd. To nie tylko pokrycie dachowe, ale także świadoma decyzja o stylu życia – bliższym naturze i tradycyjnym wartościom. Mimo wyższych kosztów i wymagań konserwacyjnych, dla wielu inwestorów urok i ekologiczny charakter tego pokrycia w pełni rekompensują jego wady.
Przed podjęciem ostatecznej decyzji warto skonsultować się z doświadczonym specjalistą, który oceni, czy gont drewniany będzie odpowiednim rozwiązaniem dla Twojego konkretnego budynku, uwzględniając lokalne warunki klimatyczne, ekspozycję dachu oraz specyfikę konstrukcji. Pamiętaj również, że w niektórych regionach, zwłaszcza na obszarach objętych ochroną konserwatorską lub w parkach krajobrazowych, gont drewniany może być nie tylko wyborem estetycznym, ale także wymogiem zgodnym z lokalnymi przepisami architektonicznymi.